Dzień dobry. Nie mogę poradzić sobie z rozbiorem logicznym następującego zdania: „Stąd efektem oddawania się pasji jest poczucie naładowania akumulatorów”. Czy mogę prosić o pomoc? Jest to zdanie z tegorocznego egzaminu ósmoklasisty. Pozdrawiam Bogusława Kudła
Leksem stąd, oprócz tego, że stanowi tu wykładnik wnioskowania, jest tzw. wskaźnikiem nawiązania. Takim mianem określane są m.in. słowa, dzięki którym sygnalizuje się nawiązanie do treści poprzedzających zdań. Ponieważ pierwszy wyraz nie odnosi się bezpośrednio do żadnego ze składników umieszczonych w strukturze wypowiedzenia, tylko do treści całego komunikatu, nie ma on statusu składnika. Nie uwzględniamy go zatem, tworząc wykres.
Funkcję podmiotu w języku polskim pełni najczęściej rzeczownik w mianowniku (w tym zdaniu – wyraz poczucie). Wchodzi on w bezpośredni związek formalno-znaczeniowy z orzeczeniem słowno-imiennym (jest efektem). Do podmiotu odnosi się forma naładowania (będąca przydawką), do niej zaś – forma akumulatorów (również przydawka).
Związek składniowy z rzeczownikiem wchodzącym w skład orzeczenia słowno-imiennego tworzy forma oddawania się, do niej zaś odnosi się słowo pasji (ponieważ jak większość wskazywanych już składników oba wyrazy są podrzędne wobec rzeczowników, powiemy, że pełnią funkcję przydawek).
Zaznaczę, że pełna analiza wypowiedzenia wymaga określenia funkcji składniowej poszczególnych wyrazów i określenia typu relacji składniowej, jaka między nimi zachodzi (związek zgody, rządu, przynależności; szereg łączny, rozłączny, przeciwstawny, wynikowy, włączny).
B. Cieśla