Witam,
od jakiego słowa pochodzą wyrazy:mowa, odmowa, przemowa? Czy te rzeczowniki pochodzą od czasowników mówić, odmówić, przemówić? Czy od wyrazu szkoła powstał czasownik szkolić, czy odwrotnie?
Dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam.
Rzeczowniki mowa, odmowa i przemowa to tzw. rzeczownikowe nazwy czynności. Motywowane są przez czasowniki, odpowiednio: mówić, odmówić i przemówić (tak samo jak pisanie ← pisać, chodzenie ← chodzić, myślenie ← myśleć, śmiech ← śmiać się itp.). Pierwsze, podstawowe znaczenie takich wyrazów jest abstrakcyjne (to, że ktoś robi x, np. to, że ktoś mówi, to, że ktoś odmawia, to, że ktoś przemawia), później pojawiają się w nich często kolejne znaczenia, oznaczające pojęcia konkretne, np. mowa czy przemowa jako tekst (Ktoś wygłosił mowę). Natomiast w parze szkoła i szkolić zależność jest odwrotna. Podstawą jest tu rzeczownik szkoła, a od niego utworzony został czasownik o znaczeniu 'uczyć, dokształcać kogoś w określonej dziedzinie’. Oba wyrazy w tej parze mają znaczenie konkretne.
Izabela Różycka