Szanowni Państwo,
czy możemy powiedzieć/napisać: na obszarze postsowieckim? A może lepiej poradzieckim? Które sformułowanie jest poprawne?
Przymiotniki postsowiecki i poradziecki to leksemy zawierające w swej strukturze nawiązanie do organizacji władzy państwowej w Związku Radzieckim. Prefiks post- łac. `po` to pierwszy człon wyrazów złożonych tworzący nazwy: określenia osób, rzeczy lub zjawisk występujących później od czegoś lub będących późniejszą formą czegoś`. Przymiotnik sowiecki, zapożyczenie z języka rosyjskiego sowietskij, definiowany jest jako `odnoszący się do Związku Radzieckiego; radziecki`. Pochodzi od rzeczownika sowiet, który ma następujące znaczenie:
- `rada delegatów robotniczych, chłopskich lub żołnierskich, forma organizacji politycznej w okresie rewolucji październikowej w Rosji`;
- pot. pejor. Sowiet `obywatel Związku Radzieckiego, zwłaszcza żołnierz`;
- pot. Sowiety `Związek Radziecki`.
Przymiotnik sowiecki cechuje wyraźne zabarwienie emocjonalne, wynikające ze skomplikowanych stosunków historycznych, które łączyły Polskę i Związek Radziecki. Słowo sowiecki, które w momencie tworzenia było stylistycznie neutralne, szczególnie w powojennej Polsce wywoływało silne emocje, obecnie również ma zdecydowanie negatywne konotacje. Współczesne opracowania leksykograficzne podkreślają, że jest to: `słowo często używane z dezaprobatą` [M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2000], `wyraz budzący negatywne konotacje` [B. Dunaj, (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996]. Jednak nie zawsze w słownikach zaznaczana jest wartość stylistyczna wyrazu sowiecki, niekiedy jest on objaśniany za pomocą synonimu: radziecki [S. Dubisz, (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003].
Beata Burska-Ratajczyk