Mam problem z następującym zdaniem: „Wobec księżyca (…) zastosowana jest animizacja, leje on srebro do wodospadu”. Czy w takim przypadku użycie zaimka osobowego jest błędne? Wydaje mi się niepotrzebny, lecz z drugiej strony pominięcie nieco „zepsuje” to zdanie. Tego typu sytuacje widuję coraz częściej („zrobił on”, „kupił on”).
W polszczyźnie szyk wyrazów w zadaniu odznacza się dużą swobodą, ale jej zakres ograniczają pewne normy. Na kolejność wyrazów wpływają: związek z treścią zdania poprzedniego oraz czynniki logiczne, uczuciowe i rytmiczne. Typowe dla polszczyzny ogólnej jest usytuowanie zaimka przed czasownikiem. Natomiast w odmianie artystycznej języka, z której prawdopodobnie pochodzi wskazany fragment, o układzie wyrazów w zdaniu często decyduje czynnik stylistyczny. Autor ma prawo stosować w tekstach literackich inwersję. Twórcy języka artystycznego wykorzystują ten zabieg chętnie, ponieważ jest on bardzo atrakcyjnym środkiem kształtującym styl wypowiedzi. Inwersja służy zwróceniu uwagi na słowa, które przez zmianę szyku zajmują miejsce uprzywilejowane i zyskują walor ekspresywności. W przytoczonym fragmencie przestawnia służy wyeksponowaniu czynności. Ponieważ zgodnie z regułą na początku i na końcu zdania należy umieszczać te wyrazy, których treści chce się uwydatnić.
Beata Burska-Ratajczyk