Pyszny człowiek, pyszny obiad.
Czy to jest to samo słowo, które nabrało różnych znaczeń, czy są to różne słowa, które upodobniły się do siebie?

W pierwszym przytoczonym kontekście wyraz pyszny odnosi się do cechy charakteru polegającej na ocenianiu siebie zbyt wysoko, jego synonimami są zarozumiały, wyniosły, próżny, dumny, butny. Jest on derywatem od słowa pycha ’nadęcie, buta’, a ono z kolei od prasłowiańskiego *pychati 'dyszeć, sapać, dmuchać’. Z kolei leksem pyszny w znaczeniu 'smaczny, bardzo dobry’ pochodzi do staropolskiego pycha 'okazałość, wspaniałość, zbytek’. Jak zaznaczają redaktorzy „Wielkiego słownika języka polskiego”: znaczenie pyszny 'doskonały’ powstało prawdopodobnie od wtórnego pycha 'doskonałość, okazałość’ jako przejaw pychy 'cechy charakteru’. Było poświadczone w polszczyźnie XVI w., już wówczas pyszny występował w znaczeniu 'wspaniały, okazały, godny podziwu, wystawny’. Jak zatem widać, oba przytoczone znaczenia leksemu pyszny pochodzą od wyrazu pycha, ale oznaczającego co innego. Jest to zatem wyraz wieloznaczny, nie zaś homonim.

Przy okazji warto jeszcze odnotować inne znaczenia tego wyrazu: 'taki, który się komuś podoba’, np. pyszny żart, pyszna zabawa; 'taki, który odznacza się wystawnością i bogactwem, np. pyszny pałac królewski, pyszny strój.

Katarzyna Burska