Szanowni Państwo,
byłam dziś świadkiem rozmowy w rejestracji przychodni lekarskiej. Pani pracująca w tm miejscu zwróciła się do stojącej przede mną starszej Pani „Niech przyjdzie jutro się dowiedzieć”. Bardzo mnie to oburzyło i zwróciłam uwagę recepcjonistce, bo według mnie takie zachowanie było wyjątkowo niegrzeczne. Chciałabym się dowiedzieć czy jest jakieś naukowe określenie na takie zjawisko?
Z poważaniem,
Katarzyna K.

 

Szanowna Pani,
opisaną przez Panią sytuację łączyć należy ze zjawiskiem ageizmu (wym. ejdżyzm, termin pochodzi od angielskiego słowa age <<wiek>>). To stereotypizacja i dyskryminacja osób ze względu na osiągnięty wiek. Twórcą tego pojęcia jest Robert Butler, który w już 1968 roku zdefiniował to zjawisko społeczne. Ageizm przejawia się w różnych obszarach życia osób starszych i najczęściej kojarzony jest z dyskryminacją ze względu na wiek w trakcie poszukiwania pracy czy w związku ze zwalnianiem z pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego, ale także z dyskryminacyjnymi zachowaniami językowymi w różnych sytuacjach życiowych: w kontaktach z personelem medycznym (w przychodniach, szpitalach, domach opieki), a także z urzędnikami (urzędy, instytucje), a nawet z najbliższą rodziną (z dziećmi, wnukami).

Można zauważyć, że dyskryminacyjny język wobec osób starszych przejawia się na przykład w:

  • używaniu bezosobowych zwrotów (niech przyniesie; niech pójdzie zamiast proszę przynieść, proszę iść);
  • zwracaniu się w liczbie mnogiej (a teraz pójdziemy spać zamiast teraz pójdzie Pani spać);
  • nadużywaniu zdrobnień (trzeba wpłacić pieniążki na konto… zamiast pieniądze powinna wpłacić Pani na konto);
  • mówieniu do obcej osoby dziadku, babciu zamiast Pan czy Pani;
  • przerywaniu wypowiedzi i jej kończeniu za osobę starszą.

Język, jakim zwracamy się do osób starszych nie powinien być protekcjonalny – nie powinien nikogo obrażać! Postąpiła Pani właściwie, zwracając uwagę recepcjonistce. Jej zachowanie było niegrzeczne i niestosowne, i z pewnością wywołało zakłopotanie Pani, do której wypowiedziane zostały te słowa. Pamiętajmy, że to, jak mówimy, nie tylko ukazuje rzeczywistość, ale także ją kształtuje i to od nas zależy, jak zwracamy się do innych ludzi.

Łączę pozdrowienia
Agnieszka Wierzbicka