Szanowni Państwo
Zwracam się z uprzejmą prośbą o pomoc w interpretacji słów „dieta ketogenna” i „dieta ketogeniczna”.
Czytałam wyjaśnienia dotyczące różnic pomiędzy „-gennym” a „-genicznym”, jednak w odniesieniu do diety, wydawać się może, że są to zarówno paronimy jak i synonimy.
„Ketogeniczna” oznaczać będzie pochodzącą od ketonów, a „ketogenna” – wywołująca ketozę. Mam wątpliwości odnośnie „diety ketogenicznej”, ponieważ źródłem tej diety nie są ketony, ketony (ich zwiększona ilość)są jej skutkiem, ale tej formy używają między innymi prof. Henryk Gertig i prof. Jan Gawęcki.
Czy więc w odniesieniu do diety, oba czasowniki mogą być stosowane zamiennie, czy jednak w kontekście diety tylko „ketogenna”? I czy można „dietę ketogenną” traktować jako synonim diety „ketogenicznej?
Bardzo dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Sylwia Orłowska
W polszczyźnie ogólnej używa się jedynie wyrazów z cząstką –genny, a przymiotniki za jej pomocą utworzone mają znaczenie 'powodujący coś’, np. inflacjogenny, kryminogenny, halucynogenny, kryzysogenny, konfliktogenny. W terminologii specjalistycznej i naukowej występują przymiotniki z oboma zakończeniami, przy czym te, które występują tylko z przyrostkiem –genny, mają takie samo znaczenie jak w polszczyźnie ogólnej, natomiast znaczenia form z przyrostkiem –geniczny są dużo bardziej zróżnicowane. Dla naszych rozważań interesująca będzie ta grupa przymiotników, które są tworzone oboma przyrostkami. W zdecydowanej większości przypadków są to synonimy (mutagenny / mutageniczny, endogenny / endogeniczny, patogenny / patogeniczny, psychogenny / psychogeniczny, erogenny / erogeniczny). Na tej podstawie można stwierdzić, że przymiotniki ketogenny i ketogeniczny także mogą być używane zamiennie, chociaż zgadzam się z Panią, że bardziej jednoznaczna byłaby forma pierwsza.
Izabela Różycka