Witam
Jak mam wytłumaczyć 7- letniemu dziecku kiedy piszemy np ź a kiedy zmiękczamy przez i i piszemy zi.
Tłumaczyłam, że ź, ś,ć piszemy na końcu wyrazu i kiedy występuje przed spółgłoską, ale w wyrazie ZIMA jest M spółgłoska, a mimo to nie piszemy ź tylko zi.
Głoski miękkie właściwe: [ś], [ź], [ć], [dź], [ń] oznaczane są w polszczyźnie za pomocą pojedynczego znaku, nad którym stawiamy kreskę, lub z wyzyskaniem grupy liter: albo dwóch – si, zi, ci, ni, albo – trzech: dzi.
Pierwszy wariant oznaczania miękkości stosuje się, gdy wymienione głoski występują na końcu wyrazu lub w pozycji przed spółgłoską (ćma, pisać, łoś, ślimak). Drugi zaś – gdy znajdują się w pozycji przed samogłoską, a więc w gruncie rzeczy chyba w większości kontekstów: jest tak nie tylko w wypadku wyrazów typu cię, nie, się, ciasto, siano (w których i, poprzedzające inny znak samogłoskowy, pełni wyłącznie funkcję zmiękczenia), lecz także w wypadku słów zima czy dziwny. Proszę zwrócić uwagę, że jeśli oba te wyrazy zapiszemy tak, jak je słyszymy, tj. [źima, nie: źma], [dźiwny, nie: dźwny], okaże się, że tak w jednym, jak w drugim słowie spółgłoska miękka występuje przed samogłoską. I pełni tu jednak nie tylko funkcję zmiękczenia, ale ma też status odrębnego dźwięku.
Dziecku warto przedstawić reguły, o których Pani pisała. I przede wszystkim zachęcać do czytania.
Bartłomiej Cieśla