Witam, czy wyraz „protagonista” jest archaizmem? Wiem, że pochodzi z greki, ale – z wypowiedzi prof. Bańki z UW wynika, iż w czasach Norwida był to wyraz uznawany za nowość – obecnie jest bardzo często używany w jęz. angielskim i na zasadzie kalki jęz. również przez młodzież w Polsce.
To nasuwa wątpliwości, czy mogliby Państwo się wypowiedzieć w tej kwestii?

Z poważaniem
Aga Witkowska

 

Szanowna Pani,
Słownik języka polskiego PWN czy Uniwersalny słownik języka polskiego PWN wskazują na trzy znaczenia słowa protagonista:

1. książ. «człowiek przodujący w czymś lub walczący o coś»;
2. teatr. «odtwórca głównej roli w sztuce lub filmie; też: główny bohater książki»;
3. histor. «w starożytnym teatrze greckim: pierwszy aktor prowadzący dialog z chórem».
 
Słowo to trafiło do polszczyzny z języka francuskiego (protagoniste), ale rzeczywiście pierwotnym źródłem była greka.

Z pewnością nie określiłabym wyrazu protagonista mianem archaizmu, bowiem w polszczyźnie nadal używamy tego słowa (choć na pewno znacznie rzadziej niż jego antonimu – antagonista). Warto także zaznaczyć, że niestety określenie protagonista błędnie stosowane jest w znaczeniu «człowiek popierający kogoś, coś».
 
Łączę pozdrowienia
Agnieszka Wierzbicka