Dzień dobry,
mam pytanie dotyczące łączliwości wyrazu „patronat”. Patronat można objąć nad czymś, patronat można też sprawować, ale czy można przyznać patronat nad czymś? Czy poprawne jest wyrażenie „kryteria przyznawania patronatu przez fundację”?
Z pozdrowieniami
Patrycja Laskowska
Rzeczownik patronat, tak jak Pani napisała, ma łączliwość: objąć nad czymś, nad kimś patronat albo sprawować nad czymś, nad kimś patronat. Inne schematy składniowe nie są wymieniane w słownikach języka polskiego. Jednak w Korpusie Języka Polskiego odnotowano wiele innych połączeń, np. pełnić patronat, roztaczać patronat, mieć patronat, ustanowić patronat, stworzyć patronat, rozciągnąć patronat. W tekstach pojawiają się także połączenia oznaczające odniesienie do tego pojęcia od strony osoby lub instytucji objętej tego typu opieką, np.: przejść pod patronat, przyjąć patronat, otrzymać patronat, zachować patronat. Duża liczba tego typu form wskazuje wyraźnie, że dotychczasowa łączliwość tego wyrazu wydaje się użytkownikom niewystarczająca, ulega rozchwianiu i kształtują się jej nowe wzorce. Jednak mimo że niektóre z wymienionych przykładów można uznać za innowacje uzasadnione, nie mają one jeszcze aprobaty normatywnej, co oznacza, że, zwłaszcza w tekstach o charakterze oficjalnym, publicznym, nie powinniśmy ich używać. W związku z powyższym wyrażenie, o które Pani pytała, powinno brzmieć: kryteria obejmowania patronatu przez fundację.
Izabela Różycka