Dzień dobry, uprzejmie proszę o odpowiedź, jakie nazwiska męskie i żeńskie w języku polskim są nieodmienne? Czy występuje reguła, która pozwala rozpoznać nazwiska odmienne i nieodmienne?
Spośród nazwisk odnoszących się do kobiet deklinujemy tylko te, które kończą się na –a. Nazwiska męskie zasadniczo odmieniamy. W formie podstawowej zostawiamy nieliczne grupy:
- nazwiska zakończone na akcentowane –o, np. Boileau [wym. Bualo], Rousseau [wym. Ruso], Hugo [wym. Igo]
- nazwiska zakończone zbitką głosek, która nie pojawia się w polszczyźnie, np. Lacroix [wym. Lakrła], Benoit [wym. Benła]
- nazwiska zakończone dźwiękiem, który w podstawowych formach wyrazów polskich nie pojawia się jako ostatni w ciągu głosek, np. Nehru [wym. Neru], Giraudoux [wym. Żirodu], Antonescu [wym. Antonesku]
- nazwiska nieodmieniane ze względu na zwyczaj językowy, np. Dubois [Dibła], Maurois [Morła].
We współczesnej polszczyźnie silna jest tendencja, by nie odmieniać nazwisk zakończonych na -o (Ziobro, Kołodko, Cyzio). Jeśli nazwy tego typu pojawiają się przy odmienionym imieniu lub stopniu/tytule naukowym, zwyczaj ten można tolerować.
Łączę pozdrowienia
Bartłomiej Cieśla