Dzien dobry!
Jestem nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej i wraz z moimi trzecioklasistami poznajemy na lekcjach zabytki i atrakcje Krakowa. Problemem ortograficznym jest wyrazenie ” wzgorze wawelskie”. Znalazlam rozne materialy, w ktorych jest to zapisane na wszelkie mozliwe sposoby:
Wzgorze Wawelskie, wzgorze wawelskie, Wzgorze wawelskie, wzgorze Wawelskie. Ktore jest wlasciwe? Taki sam problem jest z katedra: katedra wawelska czy inaczej? Bede bardzo zobowiazana za pomoc. Z wyrazami szacunku, Joanna Pabich
Sprawa nie jest taka prosta i oczywista, więc zrozumiałe są Pani wątpliwości. Zgodnie z zasadami ortografii wielowyrazowe nazwy geograficzne, w których drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu lub przymiotnikiem w mianowniku, zapisujemy wielką literą, np. Góra Kościuszki, Morze Bałtyckie, Pomorze Gdańskie, Hala Gąsienicowa, Wyżyna Małopolska itd. Gdy jednak drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, wtedy pojęcia geograficzne (morze, jezioro, rzeka, góra, pustynia itd.) zapisujemy małą literą, np. morze Bałtyk, rzeka Wisła, jezioro Bajkał, wyspa Uznam. Wyrazy te nie wchodzą bowiem w skład właściwej nazwy geograficznej. Jeśli chodzi zaś o wyrażenie wzgórze wawelskie, nie jest ono ani geograficzną, ani toponimiczną nazwą własną. To peryfraza utworzona od nazwy Wawel. Należy więc oba wyrazy zapisać małymi literami. Więcej o tym można poczytać w Słowniku ortograficznym i prawidłach pisowni polskiej pod redakcją Stanisława Jodłowskiego i Witolda Taszyckiego. Podobnie wypowiadał się kiedyś na ten temat profesor Maciej Malinowski.
Inaczej jest z nazwami obiektów topograficznych. Na ogół poprzedzone są wyrazami uściślającymi, (ulica, plac, aleja, kościół, klasztor, pomnik, pałac, most itd.) wskazującymi na rodzaj obiektu, które to nie wchodzą do właściwej nazwy i piszemy je małą literą. Zapiszemy więc: plac Grunwaldzki, park Poniatowskiego, pałac Potockich, kościół Mariacki. Jeśli chodzi o katedrę wawelską, zaleca się pisownię małymi literami. Podobnie z nazwami: katedra warszawska, krakowska, gnieźnieńska itd.
Pozdrawiam serdecznie Panią i wspaniałych Trzecioklasistów
Anna Sokół-Klein