Dzień dobry
Od miesiąca jestem na Islandii i pracuję tu. Mój pracodawca udostępnił mi pewne oprogramowanie. W jednym z okienek pojawiły się przyciski „Vista”, czyli „OK/Zatwierdź”, i „Hætta við”, czyli „Anuluj”. Mnie one się skojarzyły – tu zaznaczę, że to skojarzenie rodziło się jakby przez mgłę, nie od razu – z „wiśta” i „hetta”. Przez mgłę, nie od razu, bo ostatni raz te słowa słyszałem z ust dziadka ze 30 lat temu. Moje pytania brzmią: Jaka jest etymologia „wiśta” i „hetta”? Czy te słowa pasują do islandzkich przycisków? Pamiętam, że dziadek wołał też „wiśta wiii” (albo „wiśta wio”) i „hetta wiii” (albo „hetta wio”). Czy „Hetta wiii” może pasować jakoś do „Hætta við”?
Pozdrawiam serdecznie w oczekiwaniu na odpowiedzi. 🙂
Przepraszam za długie oczekiwanie, ale odpowiedź na Pana pytanie wymagała konsultacji z germanistami.
Słownik gwar polskich J. Karłowicza zamieszcza hasła hetta (też hejta, hajta) w znaczeniu 'wykrzyknik przy poganianiu koni – na prawo!’ i wiśta (wista) 'na lewo!’. Wyrazy te są zapożyczeniami z języka niemieckiego, a dokładniej niemieckiego wyrazu hott! wywodzącego się ze średnio-wysoko-niemieckiego hotte! – jako zawołanie do zwierząt pociągowych 'do przodu, na prawo!’ oraz wist! ← ze staro-wysoko-niemieckiego winistar! 'na lewo!’. Jak widać, polskie gwary wiernie zachowują znaczenie zapożyczonych form. Jeżeli zaś chodzi o niemieckie podstawy obu zapożyczeń, to fakt, że istniały one już w języku staro-wysoko-niemieckim i średnio-wysoko-niemieckim, oznacza, że należą do najstarszej warstwy słownictwa tego języka, czyli zapewne zawierają rdzenie pragermańskie. Język islandzki należy do tej samej rodziny językowej, nie ma więc wątpliwości, że pomiędzy formami staroniemieckimi i współczesnymi islandzkimi poleceniami komputerowymi istnieje związek etymologiczny. Mniej jasno przedstawiają się natomiast zależności znaczeniowe, ale przez wiele wieków odrębnego rozwoju tych języków sens wyrazów mógł się wielokrotnie się zmienić.
Izabela Różycka