Hiperyzm
Hiperyzm to błędna forma językowa, którą mówiący lub piszący tworzy w przekonaniu, że jest ona poprawna. Przy jej tworzeniu kieruje się więc niewłaściwie rozumianą normą, chcąc w ten sposób uniknąć formy jego zdaniem niepoprawnej, w rzeczywistości jednak utworzonej właściwie. Ten szczególny rodzaj błędu językowego, którego podłożem jest nadmierna, przesadna poprawność, zdarza się często w języku ludzi wyzbywających się gwary. Należy pamiętać, że o wymowie u różnych osób decydują różne czynniki, m.in.: wpływ cech językowych poszczególnych dialektów. Osoba unikająca mazurzenia [wymowy typu: capka, syja, zaba] powie nie tylko czapka, szyja, żaba, ale także obczasy.
Forma swetr zamiast jedynie poprawnej sweter jest rezultatem unikania niepoprawnych form typu: kilometer, meter, wiater.
Hiperpoprawna jest także dostosowana do pisowni wymowa samogłosek nosowych w czasownikach: (krzyknął, pragnęła, wziął, zaczęli), ponieważ zgodnie z zasadami wymowy samogłoski (ą, ę) przed l i ł tracą nosowość [kszyknoł, pragneła, wzioł, zaczeli].
Uzus językowy
Uzus językowy to powszechnie przyjmowany i aprobowany przez wielu użytkowników języka sposób wypowiadania się.
Elementy, którym przypisuje się status uzualnych, pozostają w dwojakim stosunku do obowiązującej normy językowej – mogą być z nią zgodne lub wyraźnie ją naruszać. W drugim wypadku zwyczajowo stosowany wyraz, konstrukcja gramatyczna czy typ wymowy mają charakter błędu językowego (por. dywagacja w zn. ‘rozważanie’, coś okazuje się być jakieś, [włanczać]). Duży stopień rozpowszechnienia jakiegoś elementu językowego może przesądzić o jego kodyfikacji (a więc uznaniu za formę poprawną). Tzw. kryterium uzualne stanowi jeden z ważnych argumentów wykorzystywanych w orzekaniu o poprawności lub niepoprawności danej formy.
Tautologizm
Tautologizm to konstrukcja składniowa złożona zazwyczaj z dwóch składników, spośród których drugi powiela treść pierwszego, np. *obniżenie i pogorszenie jakości kształcenia, *ceniony i uznany nauczyciel, *kreatywne, pomysłowe podejście do problemu. Powstaje na skutek zestawienia dwóch wyrazów o jednakowym znaczeniu. Pozostają one względem siebie w relacji współrzędnej (czego formalnym sygnałem jest zazwyczaj spójnik i).
Tautologia ma kilka przyczyn. Chyba najczęściej pojawia się w tekstach z powodu niewłaściwej identyfikacji sensu wyrazów ‒ doszukiwania się przez nadawcę różnic w ich odcieniach znaczeniowych. W wypowiedziach mówionych wprowadzenie tautologizmu daje moment, by zastanowić się nad dalszą częścią wypowiedzi, stanowi rodzaj niefortunnej treściowej pauzy, oddziałującej na odbiorcę równie negatywnie, jak powtórzenia leksykalne czy wtręty typu yyy, eee.
Wulgaryzmy
Są to zwroty nieprzyzwoite, dosadne, obraźliwe i łamiące normy społeczne. Można je podzielić na dwie podstawowe grupy, ze względu na sytuacje, w jakich są używane.
- przekleństwa, czyli słowa/zwroty stosowane, aby rozładować napięcie występujące z powodu uniesienia emocjonalnego lub negatywnych bodźców docierających do człowieka;
- zwroty obraźliwe, stosowane w celu świadomego obrażenia drugiej osoby bądź grupy ludzi.
Warto pamiętać, że używanie wulgaryzmów nie jest wykroczeniem przeciw normie językowej, ale narusza normy współżycia społecznego, zasady kultury i wskazuje na lekceważenie rozmówcy.