Nazwy własne

Odmiana nazwisk obcych zakończonych na samogłoskę -o

Nazwiska męskie zakończone w wymowie i pisowni na samogłoskę –o nieakcentowane, które są pochodzenia niesłowiańskiego (angielskie, niemieckie, francuskie, hiszpańskie itp.), odmieniają się na dwa sposoby:

1)  jak rzeczowniki męskoosobowe twardotematowe typu partyzant (Avogadro, Caruso, Tarantino, Tito), np. Avogadro, Avogadra, Avogadrowi, Avogadra, Avogadrem, Avogadrze;

2)  jak rzeczowniki męskoosobowe miękkotematowe typu nauczyciel (Boccaccio, Pirandello, Ucello), np. Boccaccio, Boccaccia, Boccacciowi, Boccaccia, Boccacciem, Boccacciu.

Różnią się w tym od nazwisk o takiej budowie, ale słowiańskich (Makarenko, Petrenko, Zoszczenko, Kościuszko, Matejko, Lato, Ziobro), które odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego.

Niesłowiańskie nazwiska męskie zakończone w wymowie i pisowni na samogłoskę –o akcentowane nie odmieniają się. [Hugo – wym. Igo]. Podobnie zachowują się te nazwiska, które kończą się na samogłoskę –o akcentowane tylko w wymowie, natomiast w pisowni pojawiają się na ich końcu kolejne, niewymawiane litery [Crusoe – wym. Kruzo, Malraux – wym. Malro, Watteau – wym. Wato, Attenborough – wym. Attenboro, Gainsborough – wym. Gainsboro].

Wyjątkowo zachowują się nazwiska zakończone w pisowni na niewymawiane litery -t lub -d [Trufaud – wym. Trifo, Barrault – wym. Baro, Gericault – wym. Żeriko], które odmieniają się jak nazwa marki samochodu (zresztą z pochodzenia też nazwisko) Peugeot, np. Barrault [Baro], Barraulta [Barota], Barraultowi [Barotowi], Barraulta [Barota], Barraultem [Barotem], Barraulcie [Barocie].

 

Odmiana nazwisk słowiańskich zakończonych na -o

Nazwiska słowiańskie zakończone na –o, np. Fredro, Kościuszko, Lato, Lubaszenko, Puzio, Cyzio powinniśmy odmieniać. Jeżeli w polskim nazwisku męskim przed –o występuje spółgłoska twarda, to powinno się ono odmieniać tak jak rzeczowniki żeńskie, np. Fredro, Fredry, Fredrze, Fredrę, Fredrą, Fredrze (tak jak np. mama). Jeżeli natomiast w nazwisku męskim przed –o występuje spółgłoska miękka, to odmieniamy według deklinacji męskiej, np. Puzio, Puzia, Puziowi, Puzia, Puziem, Puziu (tak jak np. rzeczownik pospolity dziadunio).