Witam,
Zastanawiamy się właśnie z mężem czy sformułowanie: „otoczony z każdej strony” jest pleonazmem. Według nas bardzo dużo na to wskazuje, jednakże powszechność użycia takiego określenia na sytuację, w której jest się otoczonym, powoduje że mamy wątpliwości. Proszę o odpowiedź z uzasadnieniem, w szczególności jeśli nie jest to pleonazm.
Izabela Karwińska
Wskazane połączenie otoczony z każdej strony sugeruje nadmiarowość, ale należy pamiętać, że o poprawności zastosowania jakiegoś wyrażenia decydują różne czynniki: znaczenie, sytuacja użycia, brzmienie. W podanym połączeniu wyrazowym przede wszystkim ze względów brzmieniowych lepiej zastosować wyraz zewsząd, który oznacza `ze wszystkich stron, z różnych okolic, z każdego miejsca`, np.: Dolina otoczona zewsząd górami. Takie zestawienie ma jeszcze jedną zaletę – jest krótsze.
Warto też dodać, że utrwalone w tradycji konstrukcje frazeologiczne zawierają czasem składniki, które powtarzają treść. Poprawność niektórych z obecnie używanych połączeń wyrazowych może nasuwać wątpliwości. Pierwotnie pleonazmami były następujące wyrażenia i zwroty: krótko i węzłowato, tylko i wyłącznie, wejść po schodach na górę, zejść z góry, które z czasem przekształciły się w stałe, poprawne związki. Należy pamiętać, że w odmianie artystycznej stosuje się pleonazmy jako celowy zabieg stylistyczny, służący ekspresywnemu oraz znaczeniowemu wzbogaceniu tekstu.
Beata Burska-Ratajczyk