Dzień dobry,
chciałam zapytać o poprawność językową sformułowania pojawiającego się często w artykułach o tematyce kryminalnej. Czy właściwe jest zatem sformułowanie „ustalić mężczyznę”? Np.: „Policjanci ustalili mężczyznę, który w ubiegłą środę włamał się do sklepu.”
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Barbara Puchała
Czasownik ustalić ma następujące znaczenia: 1.’szczegółowo coś określić, decydować o formie, postaci, przebiegu czegoś, wyznaczać’, 2. 'stwierdzić coś po uprzednim zbadaniu’, 3. 'uczynić stałym, niezmiennym, umocnić, ugruntować’. Jak widać, we wskazanym przez Panią kontekście w grę wchodzi znaczenie drugie. We wszystkich znaczeniach czasownik ten ma składnię: ktoś ustala coś, a zatem wymaga w funkcji dopełnienia rzeczownika nieżywotnego. Sformułowanie ktoś ustala kogoś, w którym funkcję dopełnienia pełni rzeczownik żywotny, jest więc niepoprawne. Powstało zapewne jako skrót myślowy od właściwego zwrotu: ustalić tożsamość mężczyzny.
Izabela Różycka