Dzień dobry,
zwracam się do Państwa z prośbą o pomoc w zakresie znaczenia związków frazeologicznych.
Nie potrafię zgodzić się z komisją konkursową, która uznała, że „nieustające cierpienie” to tylko i wyłącznie „męki Tantala”, a odpowiedź „koszula Dejaniry” uznała za błędną i niezgodną z kluczem. Dodam, że konkurs był dedykowany dwunastolatkom.
Osobiście uważam,że przy tak postawionym pytaniu obydwie odpowiedzi są prawidłowe, a i sama znalazłabym w mitologii jeszcze kilka pasujących tutaj frazeologizmów.
Uprzejmie proszę o Państwa opinię w tej sprawie.
Pozdrawiam serdecznie,
Katarzyna Oliwa
W Wielkim słowniku frazeologicznym języka polskiego pod red. P. Müldnera-Nieckowskiego możemy przeczytać, że koszula/suknia Dejaniry to coś, co sprawia wielkie cierpienie i męczarnie, od których nie ma ucieczki. To również działania w dobrej wierze przynoszące fatalne skutki. Z kolei męki Tantala to cierpienia polegające na tym, że nie można zaspokoić swoich pragnień i skorzystać z czegoś, co wydaje się osiągalne (WSJP). Oba więc związki frazeologiczne dotyczą udręki, jednak pytanie na konkursie dotyczyło nieustającego cierpienia, które związane jest właśnie z mitologicznym Tantalem. Zerknęłam do Mitologii Jana Parandowskiego. Koszula Dejaniry zanurzona w krwi centaura Nessosa była dla Heraklesa „okrutnym jadem, który przesiąkł w ciało, wżarł się w nie i zaczął je trawić ogniem szalonego bólu” (1959: 203), jednak ta męka nie trwała tak długo, jak w przypadku Tantala, którego za karę strącono do Tartaru i „w strachu, głodzie i pragnieniu dręczy się przez wiek wieków zbrodniczy król” (1959: 223). Gdy Herakles chciał spłonąć, uratował go Zeus. Z kolei Tantala postawiono w sadzawce, nad którą rosło drzewo z pięknymi owocami, lecz gdy tylko król chciał zjeść jabłko, gałąź się odchylała, kiedy chciał się napić, woda znikała. Ponadto zawieszono nad nim skałę, która wciąż chwiała się, jakby miała na niego upaść. Jeśli zatem pytanie dotyczyło nieustającego cierpienia, poprawna odpowiedź powinna odnosić się do związku frazeologicznego, jakim są męki Tantala.
Pozdrawiam serdecznie
Anna Sokół-Klein