Dzień dobry,
zwracam się z prośbą o wyjaśnienie pewnej kwestii językowej. Chodzi mianowicie o zwrot „obaj/obydwaj mężczyźni”. Wszakże wiadomo, że „obaj” bądź „obydwaj” to wyrazy, które odnoszą się właśnie do kogoś płci męskiej.
Według mnie zwrot jest poprawny, ponieważ do słowa „obaj” zamiast słowa „mężczyźni” możemy dodać słowo „chłopcy” – aby wskazać, że chodzi o kogoś płci męskiej, jednak dużo młodszego.
Czy wobec tego zwroty takie jak: „obaj mężczyźni poszli”, „obydwaj starsi mężczyźni poszli” bądź „obaj chłopcy przyszli”, są poprawne? Czy też można je poczytywać za błędy podobne do tych jak spadać w dół albo cofać się do tyłu?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Słowa obaj i obydwaj łączą się z rzeczownikami męskoosobowymi i można im przypisać identyczne znaczenie: 'liczebnik używany w odniesieniu do dwóch osób, tylko wtedy, gdy nie ma więcej osób; jeden i drugi’. Wszystkie przytoczone w pytaniu połączenia są zatem poprawne, możemy bowiem powiedzieć zarówno obaj/obydwaj mężczyźni, jak i obaj/obydwaj chłopcy. Z pewnością nie są to pleonazmy (jak spadać w dół czy cofać się do tyłu), gdyż liczebnik obaj nie powtarza treści zawartej w rzeczowniku mężczyzna. Co więcej, wskazuje on, ilu przedstawicieli płci męskiej mamy na myśli, a więc uszczegóławia wypowiedź. Możemy przecież połączyć leksem mężczyzna z każdym dowolnym liczebnikiem, by precyzyjnie określić liczbę osób.
Warto podkreślić, że sam wyraz obydwaj, będący połączeniem oba i dwa, ma charakter tautologiczny, ponieważ dwa miało wzmacniać treść oba (a i oba, i dwa oznacza to samo). Wyraźnie wyeksponowane jest to w nieużywanych już dziś formach obadwa i obiedwie.
Katarzyna Burska