Dzień dobry, proszę o odpowiedź na następujące pytanie:
Mając nazwę przedsiębiorstwa rodzaju męskiego, które jest spółką akcyjną czy w pismach odnosząc się do zakładu używam rodzaju męskiego czy żeńskiego np. „Przedsiębiorstwo SA jest nieczynny” czy „Przedsiębiorstwo SA jest nieczynna”.
W przywołanym przez Panią zdaniu mamy orzeczenia syntaktycznie złożone, składające się z łącznika („być” w formie osobowej) i orzecznika (wyrażonego zaprzeczonym przymiotnikiem). Forma gramatyczna orzeczenia jest w języku polskim uzależniona od formy podmiotu. Zgodnie z informacjami zawartymi w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny pod redakcją Andrzeja Markowskiego o tym, jaki jest układ hierarchiczny składników podmiotu, przesądza automatycznie szyk – właściwy podmiot stoi na pierwszym miejscu (wyjątek stanowi sytuacja, kiedy w dopowiedzeniu podmiotu są wyrazy będące określeniami płci wykonawcy). W Pani zdaniu rolę podmiotu pełni leksem „przedsiębiorstwo” (rodzaj nijaki), dlatego też powinniśmy napisać: „Przedsiębiorstwo SA jest nieczynne”. W tym przypadku nie ma znaczenia jakiego rodzaju gramatycznego jest pełna nazwa przedsiębiorstwa. Nawet jeśli podamy nazwę własną firmy i będzie ona w rodzaju męskim (tak jak Pani sugerowała) to i tak powinniśmy napisać (przykładowo): „Przedsiębiorstwo Aspekt SA jest nieczynne”.
Elwira Olejniczak