Szanowni Państwo!

Mam pytanie: które zdanie jest poprawne?

1. Wielu ludzi uważa psy i koty, które ma w domu, za członków rodziny i zapewnia im wygodne życie.

czy

2. 1. Wielu ludzi uważa psy i koty, które mają w domu, za członków rodziny i zapewnia im wygodne życie.

Dziękuję za odpowiedź

Mariusz Malec

Najważniejsze polskie słowniki poprawnościowe nie rozstrzygają tego problemu. Przykłady, które stanowią ilustrację składni liczebników nieokreślonych, opierane są na pojedynczej grupie predykatywnej (w uproszczeniu – jednym czasowniku) – a zatem pokazują kontekst, który nie budzi większych kłopotów. Problem pojawia się wtedy, gdy nadawca opisuje więcej niż tylko jeden stan rzeczy: nasuwa się wówczas wątpliwość, czy formę drugiego (ewentualnie kolejnego) czasownika dopasować do wymagań składniowych liczebnika nieokreślonego – jest to 3 os. lp – czy odnieść ją do mnogiego desygnatu, który wskazywany jest przez rzeczownik (lub człon, którego domyślamy się z kontekstu).

Zdaniem prof. Mirosława Bańki wymagania składniowe liczebnika nieokreślonego muszą być respektowane w zdaniu nadrzędnym, nie ma jednak obowiązku, by przenosić je do zdania podrzędnego (z tego powodu za poprawne uznać można zdanie: Wielu mówiło, że na moim miejscu w ogóle by się nie namyślali dodatkowo widzimy tu niezgodność form czasownikowych w zakresie rodzaju). Pozostawienie drugiego orzeczenia w formie 3 os. lp. nijakiego też nie byłoby jednak błędem.

Opinia ta, sformułowana na stronie Poradni Językowej PWN, znajduje jednak oponentów. Sam rekomendowałbym Panu pierwszy wariant (Wielu ludzi uważa psy i koty, które ma w domu, za członków rodziny i zapewnia im wygodne życie), nigdy bowiem nie spotkałem się z poglądem, by podana konstrukcja była niepoprawna. Z pewnością jest logiczna, znajduje uzasadnienie składniowe i w przeciwieństwie do drugiej propozycji – ma też potwierdzenie w lakonicznej poprawnościowej regule dotyczącej wymagań syntaktycznych liczebników nieokreślonych.

Łączę pozdrowienia
Bartłomiej Cieśla