Witam!
Czy w polskim powinno się stawiać kropkę po skrótach?
Pozdrawiam,
Anka Kowalczyk
Pani Anno,
kwestia użycia kropki w skrótach jest złożona i wymaga szerszego wyjaśnienia. Zacznę jednak od wyjaśnienia samego pojęcia skrótu, a następnie przedstawię zasady interpunkcyjne.
Skrót, to litera lub połączenie kilku liter pochodzące z często używanych i znanych wyrazów, np. mgr, zł, cdn., inż., m.in., godz. Skrót wyrazu w języku polskim kończy się zawsze na spółgłoskę, jedynym odstępstwem jest skrót o. (ojciec) oraz skróty zapożyczone typu ha (hektar), a (ar).
Po jakich skrótach stawiamy kropki?
Gdy skracamy pojedynczy wyraz pozostawiamy początkową część wyrazu, odrzucamy natomiast końcową, np.: prof. (profesor), gen. (generał), por. (porucznik), kier. (kierownik), red. (redaktor), w. (wiek), r. (rok), godz. (godzina), p. (punkt), par. (paragraf), sen. (senior), jun. (junior), zob. (zobacz), ew. (ewentualnie), por. (porównaj). Skróty takie są zakończone zawsze spółgłoską, po której stawiamy kropkę, nawet jeśli skrót występuje w środku zdania, np. Śmierć gen. Sikorskiego była dla Polaków wielkim zaskoczeniem.
Aby wyrazić za pomocą skrótu liczbę mnogą rzeczowników, które w liczbie pojedynczej oznaczane są skrótem jednoliterowym, podwajamy tę literę i na końcu stawiamy kropkę, np. pp. (panie, panowie, państwo), oo. (ojcowie, np. bernardyni), ss. (siostry, np. urszulanki). Skróty dwuliterowe i więcejliterowe powstałe przez odrzucenie zakończenia wyrazu powtarzamy zachowując ich oddzielną pisownię, np. prof. prof. (profesorowie), dyr. dyr. (dyrektorzy).
Warto pamiętać, że po skrótach zakończonych kropką, występujących na końcu zdania, nie stawiamy drugiej kropki, np. Dawnymi zrostami w języku polskim są również liczebniki: pięćdziesiąt, sześćdziesiąt, siedemdziesiąt itd. Stawiamy natomiast po nich w środku zdania inne znaki przestankowe.
Po jakich skrótach nie stawiamy kropki?
Nie stawiamy kropki, gdy skrót kończy się ostatnią literą skracanego wyrazu, np. dr (doktor), mgr (magister), mjr (major), płk (pułkownik). Kiedy jednak skracany wyraz występuje w przypadkach zależnych (tj. w każdym innym przypadku niż mianownik), wtedy kropka będzie konieczna, np. wykład dr. [doktora] Kowalskiego; rozmowa z płk. [pułkownikiem] Jankowskim, bowiem ostatnia litera skrótu nie jest ostatnią literą skracanego słowa.
Osobną grupę stanowią skróty stosowane w fizyce i matematyce, będące konwencjonalnymi — w większości wypadków międzynarodowymi — znakami miar, np. m (metr), dcm (decymetr), kg (kilogram), sek (sekunda), sin (sinus), t (czas), v (prędkość), log (logarytm) itp. Te skróty nie wymagają kropek.
Łączę pozdrowienia
Agnieszka Wierzbicka